Watervisblog is verhuisd

Deze blog blijft toegankelijk maar Uitgeverij Watervis gaat verder met zijn blog op de vernieuwde site www.uitgeverijwatervis.nl als Waterblog.

Back office

"O, een experimentele roman? Da's niks voor mij..." O jee, had ik nou maar niks gezegd... Ik bedoel: dit is een boek dat overtuigend laat zien dat het genre roman in al zijn spreektalige eenvoud en natuurlijkheid in staat is de lezer een betoverende en tegelijk herkenbare wereld binnen te voeren. Wat is er experimenteel aan? Op geniale wijze de middelen van de roman nog beter benutten om dit te bereiken. Dat is alleen maar de back office. Je merkt er niks van. Je laat je meevoeren.

Vandaag gelezen op Facebook over Preludes van Peer Hultberg.

Een van de grote vernieuwers van het Deense proza

Dat de boekwinkels tegenwoordig vol liggen met vertalingen van Scandinavische thrillers, krimi’s en andere ‘spannende boeken’ wil nog niet zeggen dat het Nederlandse lezerspubliek ook écht een representatieve indruk krijgt van wat zich afspeelt in het literaire Noorden. Vooral wat modernere, grensverleggende schrijvers hebben het vaak niet gemakkelijk om buiten hun eigen taalgebied gehoor te vinden. Dat geldt zelfs voor een belangrijke auteur als Peer Hultberg (1935-2007). Sinds het midden van de jaren 60 staat hij bekend als een van de grote vernieuwers van het Deense proza en wordt zijn werk ook internationaal zeer gewaardeerd. Gelukkig wordt hij met deze vertaling van Preludes nu ook voor de Nederlandse lezer toegankelijk.

Aldus Henk van der Liet in zijn nawoord bij Peer Hultbergs Preludes. Lees het volledige nawoord hieronder.

Gordijnroedes als text dividers

Zoals op de achterkant van het boek uiteengezet, bevat Preludes hier en daar belerende fragmenten, regelrecht aan stichtelijke leesboekjes en andere pedagogische geschriften voor kinderen ontleend; tijdstypische fragmenten zijn het, soms suikerzoet, dan weer ijzingwekkend van toon. Ze zijn zó wijdverspreid en zó lang in de mode geweest dat ik sommige ervan als nog als kind uit de mond van mijn grootmoeder (Utrecht 1890) heb mogen aanhoren. Feest der herkenning!

In de Deense uitgaven van Preludes zijn deze fragmenten van de rest van de tekst gescheiden door typografische elementen zoals die ook in het drukwerk van de tijd gebruikelijk waren; ze werden door de drukkers samengesteld uit losse elementen, de breedte was daardoor variabel. Hoe de keuze voor de Deense text dividers tot stand is gekomen, weet ik niet maar wel is duidelijk dat ze de functie hebben om aan te geven dat het anderssoortige teksten betreft en dat ze de indruk moeten wekken afkomstig te zijn uit begin 19e eeuws (populair) drukwerk.

De ‘Deense’ text dividers overnemen was een optie geweest, ze zagen eruit als contemporain, maar ze waren naar de smaak van Watervis té lelijk... Vertaler Gerard Cruys sprak zelfs van gordijnroedes, en daar kon ik hem geen ongelijk in geven.

Ik heb er daarom voor gekozen op zoek te gaan naar een vervangend element, maar dat moest wel uit de periode stammen waar het in Preludes om gaat, en bovendien uit Polen. Ik ben erin geslaagd; in de Nationale Bibliotheek van Polen trof ik in een vroeg 19-eeuwse krantenbijlage de nu als text divider gebruikte “kurketrekker” of “slang” aan (de Poolse drukkers zullen er ongetwijfeld een treffende benaming voor gehad hebben). Heel fraai vind ik de onregelmatigheid van deze divider, oorspronkelijk veroorzaakt door het papier, de samengevoegde losse, handgesneden hoogdrukelementen van wisselende kwaliteit, en de onregelmatige druk van de pers.

Helaas geeft de "klik om te vergroten" geen duidelijk(er) beeld van de kurketrekker. Binnenkort wordt elders een fragment uit het boek geplaatst waarin beter te zien is waar het over gaat. We houden je op de hoogte.

Preludes in aantocht

Behalve dat er afgelopen weekend honderden prentbriefkaarten met een afbeelding van het omslag zijn uitgedeeld op Manuscripta, is er ook al een exemplaar van Preludes gearriveerd bij de uitgever. Het ging om een proefdruk - goedgekeurd! De verwachte publicatiedatum van 15 september wordt hoogstwaarschijnlijk gehaald.

In ieder geval is komen vast te staan dat het boek met gemak in een damestasje past. Het boek werd onmiddellijk geconfisqueerd door een hartstochtelijke lezeres.

Vijf euro maar?

Het schitterende prentenboek Gewoon maar wachten nu verkrijgbaar voor € 5. Maar alleen direct bij de uitgever via Boekenroute! Veilig betalen met IDeal of eenmalige machtiging!
Zo goedkoop? Neem dan gelijk van dezelfde illustrator Niet helemaal alleen mee. Ook bij Boekenroute.

Inkijkexemplaar

Preluderen op Preludes #2

Overweging bij Preludes van Peer Hultberg: de muzikale vorm preludium of prelude (voorspel), die een vervolg veronderstelt (bij Bach bijv. de fuga), is door Chopin tot een zelfstandig genre gemaakt, net zoals Hultberg de kinderjaren van Chopin in zijn meesterwerk Preludes niet presenteert als voorbereidend op (minderwaardig aan, dienend aan) het leven van de volwassen componist maar als een bij voorbaat boeiende en glanzende levensperiode, die op eigen benen kan staan. Als mengeling van Wahrheit en Dichtung fenomenaal beschreven! Men kan zich geen andere 'kleine Fryc' meer denken, laat staan wensen.

Kaarten en Manuscripta

Watervis besteedde een dag en een nacht, en nog iets meer, aan het ontwerpen van een prentbriefkaart over de experimentele roman Preludes van Peer Hultberg, wat nog niet meeviel voor Studio WMO, een jong bureau met veel ideeën maar beperkte technische vaardigheden... Maar het is toch gelukt, de achterkant compleet met QR-tag, vrolijk watervisje en stippellijntjes voor de adressering (want stuur de kaarten door aan jullie Chopinminnende vrienden!). Kom op 1 of 2 september a.s. naar MANUSCRIPTA, en neem de kaart(en) mee van de stand van de Vereniging Zelfstandige Uitgevers (VZU).

Nawoord bij Preludes integraal te lezen

Het volledige nawoord bij de medio september te verschijnen Chopin-roman Preludes. Klik en lees.

                        

Nieuw omslag voor Preludes

Uitgeverij Watervis gaat als Slow Publisher niet over één nacht ijs en toont hierbij het definitieve omslag van Preludes van Peer Hultberg. Het ontwerp is van Studio WMO. De roman is uit het Deens vertaald door Gerard Cruys en van een nawoord voorzien door Henk van der Liet (hoogleraar Scandinavische taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam). Binnenkort fragmenten uit Preludes en het gehele nawoord op internet.

Niet helemaal alleen: Nog steeds in de picture maar vooral om de tekst

Watervis is blij met een bespreking van Niet helemaal alleen in Moet je lezen, een blog met de persoonlijke aanbevelingen van Gerda Aukes van Boekhandel Den Boer in Baarn.

Opvallend is dat Gerda Niet helemaal alleen een heel bijzonder prentenboek vindt, niet alleen door de mooie tekeningen maar vooral door de tekst. Daar wordt niet zo heel vaak de nadruk op gelegd. Ze schrijft:

Heel genuanceerd en toch erg humoristisch. Zo geeft het precies de tweestrijd weer wat er in je omgaat als je bang bent. Ook voor volwassenen nog heel herkenbaar en daarom extra leuk om voor te lezen! (Lees het hele bericht)

Ikzelf wil dan nog eens attenderen op de vele kleine, geheimzinnige figuurtjes die verstopt zitten tussen de bomen (op de bovenstaande plaat bijvoorbeeld rechtsboven). Ergens anders zie je weer schichtige hertjes in de verte. Mijn persoonlijke favoriet is een wijzend boomstammetje... Maar het begint al gelijk met het omslag! Ik  heb er zelf twee maanden tegenaan gekeken vóór ik opeens zag dat daar een gezicht met een big smile op verborgen zat... Maar zo zit het hele boek vol... Kijk ook maar eens hier, daar zijn nog twee heel grote koppen te zien. En ook het kleine boomstam-mannetje. Maar nog niet verder vertellen, pas bij het voorlezen zelf laten ontdekken! Ik geef toe: het vergt wat aandacht (maar dan heb je ook wat...).

Stemmen over Peer Hultberg / Preludes

…een van de mooiste beschrijvingen van de kindertijd die ik ken.
Upsala Nya Tidning

Zijn best geslaagde boek is naar mijn mening Preludes… Daarin is hij het meest persoonlijk aanwezig. Jens Smærup Sørensen

… alleen al qua taal, in de ruimste betekenis van het woord, kan er in de moderne Deense literatuur niemand aan hem tippen. Berlingske Tidende

Hij heeft een uitgesproken oor voor spreektaal...  Anders Juhl Rasmussen

…een van de eigenzinnigste stemmen uit de Scandinavische Literatuur.
Neue Zürcher Zeitung

Hij gebruikt spreektaal maar is hoogst literair, en dat levert een schitterende spanning op.

Kristina Nya Glaffey

…een schrijver van Europees formaat, wie het gelukt is de verloren gegane eenheid van de wereld als literair werk te reconstrueren. Jury Hubert-Fichte-Preis

Het soort boeken dat hij schreef [is] niet moeilijk toegankelijk en hij verdient het om meer gelezen te worden. Jan Kjærstad

Over Peer Hultberg

De Deense schrijver Peer Hultberg (1935-2007) was slavist en psychoanalyticus. Hij studeerde Frans, muziek en Slavische talen in Kopenhagen, promoveerde in Londen op de Poolse schrijver Wacław Berent en doceerde Poolse literatuur in Londen en Kopenhagen. Hij vertaalde o.a. Witold Gombrowicz en brieven van Chopin. Later studeerde hij aan het C.G. Jung-Institut in Zürich. Hij woonde en werkte als psychoanalyticus in Frankfurt am Main en Hamburg.

Centraal in Hultbergs oeuvre staan naast Preludes (1989) zijn doorbraak Requiem (1985) en De stad en de wereld (1992). Preludes werd in 1990 genomineerd voor de European Novel of the Year Award. De stad en de wereld  werd bekroond met de Prijs van de Deense critici (1992) en met de Literatuurprijs van de Noordse Raad (1993). In 2001 ontving Hultberg de Hubert-Fichte-Preis van de stad Hamburg; in 2004 de Grote Prijs van de Deense Academie, de belangrijkste literaire prijs van Denemarken. Postuum verscheen zijn aangrijpende Brief, waarin hij afrekent met zijn adoptiefmoeder; dit werk is wel beschreven als een pendant van Kafka's Brief an den Vater.

Het werk van Hultberg is in vele talen verschenen; Preludes vormt voor Nederland de eerste kennismaking met het werk van deze grote Deen van onbetwist internationaal formaat.

Preluderen op Preludes

Preludes is gebaseerd op de kinderjaren van Frédéric (Fryderyc) Chopin (1809-1849) maar is veel méér dan de zoveelste, al dan niet geromantiseerde, biografie van dit muzikale genie. Op een unieke, indringende manier volgt de schrijver Chopins ontwikkeling van pianistisch wonderkind, dat als ‘de Mozart van Warschau’ de high society vermaakt, tot aanstaand gymnasiast met toenemend besef van eigen kunstenaarschap. We volgen hem zelfs al dicht op de huid als hij nog maar een jaar oud is.

Peer Hultberg biedt de lezer geen traditionele historische roman maar een caleidoscopische collage van korte, chronologisch geordende tekstfragmenten. De eigen stem van Chopin-als-kind (‘kleine Fryc’) vervlecht zich daarin met de ‘stemmen’ of ‘taalflarden’ van anderen. Het hele milieu van de ouders, van gravin, buurvrouw en pianoleraar tot dienstmeid, klinkt mee. De zorg om het dagelijks bestaan, bijgeloof, angsten, ongemakken, roddels en wijze lessen strijden in dit orkest van stemmen om de voorrang. Ook belerende fragmenten, regelrecht aan stichtelijke leesboekjes ontleend, spelen mee; soms suikerzoet, dan weer ijzingwekkend van toon.

Als een ware spion van de ziel heeft de schrijver al die verschillende stemmen afgeluisterd. Zonder commentaar worden ze via het bewustzijn van de kleine Chopin aan de lezer doorgegeven, waardoor die zich direct in vertrouwen genomen voelt. Zo beleven we van dichtbij hoe dit gevoelige kind langzaam zijn eigen identiteit afbakent tegenover de wereld van de volwassenen, een wereld vol verwarrende tegenstrijdigheden, die soms geestig te kijk worden gezet.

Peer Hultberg schenkt de lezer met dit meerstemmige meesterwerk van 377 virtuoze ‘preludes’ een zeldzame leeservaring. Een kinderziel en een muzikaal genie in wording maar ook een heel tijdperk heeft hij ons wonderlijk nabij gebracht.

Aan de heer Wilders

Uitgeverij Watervis meldt Meldpunt Midden- en Oost-Europeanen: Ongewone roman over een Grote Pool. Of was Chopin een Grote Fransman? Hoe dan ook, geschreven door een Grote Deen. Binnenkort voor alle Nederlanders en Vlamingen beschikbaar. Het werd waarachtig eens tijd. Preludes, door Peer Hultberg. De schrijver als ‘spion van de ziel’, die de lezer op subtiele wijze in vertrouwen neemt…

Gouden horloge, na een optreden van het wonderkind Frédéric Chopin aan hem geschonken door de Italiaanse operazangeres Angelica Catalani. Courtesy Chopin Museum, Warschau.

Dit horloge wordt beschreven in de roman Preludes van Peer Hultberg, die binnenkort verschijnt bij Uitgeverij Watervis en geïnspireerd is op de eerste 10 levensjaren van Chopin (1810-1849). Angelica Catalani zou in 1849, bijna vier maanden vóór Chopin, sterven, net als hij in Parijs, maar aan de cholera.

De unieke geur van ouwe boeken. (Geheel ondertiteld.)

I'm readin a book man I'm readin a book.

Alles over Niet helemaal alleen

Constance Ørbeck-Nilssen: Niet helemaal alleen
en met een heel mooi winkelwagentje.

“The book reader of the future”, 1935

“The book reader of the future”, 1935 | Retronaut

Opsporingsdienst

Belgische bibliotheken moeten auteursrechten betalen voor voorleesuurtje

Het koperen kruis

Drie hoofdstukken uit deze superspannende detective voor kinderen (v.a. 10 jaar) zijn permanent hier te lezen.

Een prentvertelling om met kinderen over angst te spreken

Recensie door Toin Duijx (NBD|BIBLION)

Als Lars (ik-figuur) voor het eerst alleen naar school gaat, door dat enge, donkere bos, loopt hij achteruit, zodat hij zo lang mogelijk zijn moeder en hun huis nog kan zien. Onderweg komt hij allerlei fantasiewezens tegen, die hem overtuigen niet bang te zijn om door te lopen naar school en hem daarvoor hulpmiddelen aanreiken. Uiteindelijk loopt moeder achter hem aan, en blijkt dat de fantasiewezens allemaal aspecten van zijn moeder bevatten. Het laatste stukje durft Lars alleen naar school te lopen. 

Mooi verhaal waarin de angst voor het alleen naar school gaan goed wordt uitgewerkt, ook al maakt het bos als setting zijn angst groter dan normaal door kinderen ervaren zal worden. De fantasiewezens, en de overpeinzingen die Lars hierbij heeft, laten zien hoe je je angst kunt overwinnen. Het verhaal wordt vlot en invoelbaar verteld en is in vrij omvangrijke tekstblokken in de illustraties gedrukt. De prenten geven de sfeer van het verhaal goed weer, daarbij mooi gebruikmakend van donker en licht. Ook hebben alle prenten extra details die in het verhaal zelf niet genoemd worden en het verhaal aanvullen. Een prentvertelling om met kinderen over angst te spreken. 

Van de Noorse illustrator verscheen eerder bij dezelfde uitgever 'Gewoon maar wachten'. Vanaf ca. 6 jaar.

En ook Gewoon maar wachten gaat eigenlijk over angst...

Meer recensies bij Boekenroute. Koop er onze boeken veilig met iDeal of eenmalige machtiging.

Vertaalperikelen en vertaalplezier (vervolg 2)

De naam Kukelom voor de overmoedige monocyclist Ramle is net als in het origineel ontleend aan het feit dat hij bijna van zijn fiets kukelt, zoals de tekst beschrijft (han holder på å ramle av sykkelen sin). Hij bestaat het zelfs Lars daarvan de schuld te geven... Toch raadt hij Lars aan om net zo goed te worden als hij... Kukelom staat voor het meer (over)moedige aspect van Lars' potentiaal, het met doorzetten iets bereiken, al is het met vallen en opstaan.

Zie ook: Vertaalperikelen en vertaalplezier en Vertaalperikelen en vertaalplezier (vervolg)

Vertaalperikelen en vertaalplezier (vervolg)

De naam van het grappige, maar dwingende fantasiewezen/-autootje was in de Noorse uitgave van Niet helemaal alleen Virvel (werveling). De naam laten staan, door Nederlanders (in Noorse oren) uitgesproken als firfel was geen optie, de letterlijke vertaling ook niet. Draaikolk, draaikont? Allebei iets heel anders. Wervel? Wervelding? Wervelwind? Verworpen. Waaraan deed dit razendsnel verschijnende en weer verdwijnende, ufo-achtige wezen me toch denken... Aha! Aan een autootje uit mijn jeugd, zo-een waar je geen rijbewijs voor nodig had, een soort overdekte brommer... Een leraar op de middelbare school had zo'n ding. De leerlingen droegen het op een goeie dag gewoon weg en gooiden het in de vijver... Even googelen... et voilà. Karo staat voor Kabinenroller of KR (op zijn Duits uitgesproken Ka-Ro), zoals dit wagentje daar alom werd genoemd.

Zie ook http://www.citrobe.org/messAMkl.htm

Later ontdekte ik nog een sterke gelijkenis tussen het wezentje Karo en een werk van beeldhouwer Wim van Tol.

Zie ook: Vertaalperikelen en vertaalplezier en Vertaalperikelen en vertaalplezier (vervolg 2)

Vertaalperikelen en vertaalplezier

Bij het vertalen van Niet helemaal alleen vormden de namen van de fantasiewezens die kleine Lars op zijn tocht door het enge bos ontmoet/oproept een uitdaging voor de vertaler om er iets leuks van te maken. Het vlinderachtige wezen Lefja heet in het Noorse origineel Skruvla, wat ongeveer uitgesproken wordt als skruuwla met een w-klank ergens tussen de v en w in. In het Nederlands zou men raar staan te kijken en er skrufla danwel skruvvela van maken, misschien ook skruu-vla... Te ongewis. Navraag bij schrijfster Constance Ørbeck-Nilssen leerde dat Skruvla de naam is van een bergtop ergens in Noorwegen. Toen ik ging zoeken naar de etymologie van de naam werd al snel duidelijk dat het woord te maken heeft met zich groot voordoen (zoals die berg), een beetje opscheppen, lef... Dat is nou net waar Lefja met haar niet alledaagse, kwetsbare lijfje over beschikt; ze beweert honden bang te kunnen maken! Bonus: de klankassociatie van Lefja met Liefje, want lief is ze ook nog (zie tekst en tekening).

Zie ook: Vertaalperikelen en vertaalplezier (vervolg) en Vertaalperikelen en vertaalplezier (vervolg 2)

Niet helemaal alleen: subliem!

... tekeningen die minstens even prachtig zijn als de tekst en op sublieme wijze de mistige, geschakeerde Scandinavische natuursfeer oproepen zoals een kind die ziet. Bijna elke tekening is in navolging van het kritisch-paranoïde surrealisme, maar dan op zijn Scandinavisch.

> lees de hele recensie

Watervis op bezoek bij Autobahn

Ik was op bezoek bij Autobahn, het ontwerpbureau dat de door J.H. Moesman ontworpen letter Petronius gedigitaliseerd heeft en kreeg Moesmans sigarendoos met de originele, handgesneden stempels te zien. Ook een puntgaaf exemplaar van Op engelvoeten, de letterproef van de Petronius, kwam op tafel. Een wonderlijk gevoel, zo heel concreet geconfronteerd te worden met deze passie van Moesman, en trots dat ik als uitgever met Utrechtse roots (mijn voorgeslacht woonde sinds de 16e eeuw eeuwenlang op en rond de Neude, waar ook de Moesmans woonden) als eerste deze Utrechtse letter heb mogen toepassen in een prentenboek met niet geheel onsurrealistische platen...

(klik op de plaatjes om ze te vergroten)